Wikipedysta:AdamDrewniacki/brudnopis
Witaj w Wikipedii,
wolnej encyklopedii, którą każdy może redagować.
1 585 489 artykułów, w tym 4894 wyróżnione
Nauki ścisłe i przyrodnicze • Nauki społeczne i humanistyczne • Technika • Geografia • Historia • Kultura • Społeczeństwo • Sport • Religia • Polska Więcej portali • Indeks haseł • Przegląd kategorii
Zapraszamy do udziału w akcji Wielkie Wyzwanie Wikipedii 2023!
Czy wiesz…
Z nowych i ostatnio rozbudowanych artykułów w Wikipedii:
…jak można zarazić się rzęsistkiem pochwowym (na zdjęciu cykl rozwojowy)?
…którą grę komputerową można przełączyć na tryb z lat 80.?
…że brytyjskie monitory uzbrojone były w amerykańskie działa?
…kto był ostatnim dowódcą 3 pułku strzelców konnych z Wołkowyska?
…co było przyczyną katastrofy w kopalni Donnersmarckhütte, do której doszło sto lat temu?
Wydarzenia
Inwazja Rosji na Ukrainę • Puchar Świata w Rugby 2023 • Wojna Izraela z Hamasem • Wybory parlamentarne w Polsce
- Laureatką Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii zostalła Claudia Goldin (na zdjęciu) za pogłębienie naszej wiedzy na temat sytuacji kobiet na rynku pracy (9 października)
- Pokojową Nagrodę Nobla otrzymała Narges Mohammadi (na zdjęciu) za walkę z uciskiem kobiet w Iranie i walkę na rzecz promowania praw człowieka i wolności dla wszystkich. (6 października)
- Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymał Jon Fosse za nowatorskie sztuki i prozę, które dają wyraz niewysłowionemu. (5 października)
- Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii otrzymali Moungi Bawendi, Louis Brus i Aleksiej Jekimow za odkrycie i syntezę kropek kwantowych. (4 października)
- Kevin McCarthy został odwołany ze stanowiska Spikera Izby Reprezentantów USA jako pierwsza osoba w historii. (3 października)
- Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymali Pierre Agostini, Ferenc Krausz i Anne L’Huillier za metody eksperymentalne generujące attosekundowe impulsy światła do badania dynamiki elektronów w materii. (3 października)
- Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny otrzymali Katalin Karikó i Drew Weissman za odkrycia dotyczące modyfikacji zasad nukleozydowych, które umożliwiły opracowanie skutecznych szczepionek mRNA przeciwko COVID-19. (2 października)
Zmarli: Piper Laurie • Stanisław Radwan • Louise Glück • Terry Dischinger • Gerhard Grimmer • Ireneusz Kania • Gérard Fenouil • László Sólyom • Agneta Andersson • Maruf al-Bachit • Janusz Grudziński • Michał Głowiński • Ion Druță • Michael Gambon
Rocznice
16 października: imieniny obchodzą m.in.: Gaweł, Jadwiga i Małgorzata; Światowy Dzień Żywności
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1793 – zdetronizowana królowa Francji Maria Antonina została zgilotynowana na paryskim Place de la Révolution
- 1813 – w okolicach Lipska rozpoczęła się czterodniowa bitwa pomiędzy wojskami VI koalicji a armią Napoleona, zwana „Bitwą Narodów” (na obrazie Władimira Moszkowa)
- 1843 – irlandzki matematyk William Rowan Hamilton odkrył podstawowy wzór opisujący własności kwaternionów: i² = j² = k² = ijk = -1
- 1863 – urodził się brytyjski polityk torysowski Austen Chamberlain, współarchitekt traktatów lokarneńskich i przyjęcia Niemiec weimarskich do Ligi Narodów
- 1958 – Telewizja Polska nadała pierwszy odcinek Kabaretu Starszych Panów (tablica pamiątkowa na budynku TVP w Warszawie)
- 1978 – wybrany na papieża arcybiskup metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła przybrał imię Jan Paweł II
- 2003 – tablice zawierające 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z sierpnia 1980 zostały umieszczone na Światowej Liście Dziedzictwa Kulturowego UNESCO
Artykuł na medal
Hr.Ms. Soemba – holenderska kanonierka z okresu dwudziestolecia międzywojennego oraz II wojny światowej, jedna z dwóch zbudowanych jednostek typu Flores. Okręt wypierał 1683 tony, a jego główne uzbrojenie stanowiły trzy działa kalibru 149 mm Boforsa, uzupełniane przez artylerię przeciwlotniczą. Jednostka została zwodowana w sierpniu 1925 roku w stoczni Wilton w Schiedam, a do składu Koninklijke Marine wcielono ją w kwietniu 1926 roku. Nazwa pochodziła od wyspy Sumba. Okręt przeznaczony był do służby w holenderskich posiadłościach w Azji, stacjonując w Holenderskich Indiach Wschodnich. Po rozpoczęciu w grudniu 1941 roku przez Japonię wojny na Pacyfiku kanonierka wzięła udział w obronie holenderskich posiadłości, a następnie ewakuowała się do Indii. Uczestniczyła w eskorcie konwojów morskich, a od 1943 roku operowała na Morzu Śródziemnym, biorąc udział w kampanii włoskiej. W 1944 roku wspierała lądowanie w Normandii. Po zakończeniu wojny jednostka pełniła funkcję radarowego okrętu szkolnego, a od 1951 roku okrętu naprowadzania samolotów. W 1985 roku jednostka została wycofana ze służby, po czym sprzedana i złomowana. Czytaj więcej…
Dobry artykuł
Fokowate – rodzina drapieżnych ssaków morskich z podrzędu psokształtnych w obrębie rzędu drapieżnych, obejmująca 18 współczesnych gatunków. Rozwinęły liczne przystosowania do częściowo wodnego trybu życia, jak kończyny przekształcone w płetwy, przy czym w przeciwieństwie do pokrewnych uchatkowatych utraciły możliwość chodzenia na czterech łapach po lądzie. Od krewnych odróżnia je też brak małżowiny usznej. Większość czasu spędzają w wodach mórz i oceanów, zwłaszcza wysokich szerokości geograficznych, na ląd lub lód wychodzą celem odpoczynku bądź rozrodu. Polują na ryby oraz głowonogi, rzadziej inne zwierzęta morskie, w tym kryl, ptaki morskie i inne płetwonogie. U niektórych gatunków występuje znaczny dymorfizm płciowy. Samica kopuluje z samcem w wodzie bądź rzadziej na lądzie, po prawie rocznej ciąży z opóźnioną implantacją rodzi prawie zawsze pojedyncze młode, karmione zwykle krótko tłustym mlekiem. Kiedyś stanowiły obiekty rabunkowych polowań. Jeden gatunek mniszki wyginął, dwa są krytycznie zagrożone. Czytaj więcej…
Ilustracja na medal
Widok na dziedziniec Gmachu Głównego Politechniki Warszawskiej