Kawiarenka z pokojówkami

Kawiarenka z pokojówkami (jap. メイド喫茶, メイドカフェ meido kissa, meido kafe), nazywana także Maid cafékawiarnie występujące zwłaszcza w Japonii, w których kelnerki chodzą ubrane jak pokojówki. Stroje pokojówek różnią się stylem i kolorem w zależności od placówki, więc można zaobserwować różne trendy między strojami w stylu wiktoriańskim i francuskim. Kelnerki w tych miejscach zachowują się jak służące i traktują klientów tak, jakby byli panami we własnym domu[1].

Wnętrze kawiarenki z pokojówkami w Osace

Informacje ogólne Edytuj

W kawiarenkach z pokojówkami kelnerki ubrane w uniformy pokojówek zachowują się jak gosposie, wnętrze przypomina mieszkanie, a klienci traktowani są jak panowie i domownicy. Kawiarenki z pokojówkami są szczególnie popularne wśród mężczyzn, którzy są witani słowami „moe moe kyun kyun[2].

Od 2019 r. „kawiarnie” i „pokojówki” zostały rozdzielone, a ich rynki rozszerzone[3]. Jako pochodna kawiarni z pokojówkami pojawiły się również kawiarnie o tematyce innej niż pokojówki, które stały się znane jako „restauracje cosplayowe”[4][5]. Liczba kawiarni o unikalnych koncepcjach, takich jak „restauracje cosplayowe i bary”, które serwują głównie alkohol, rośnie od 2021 roku. W dzisiejszych czasach często spotyka się ogólny termin „ConCafé” (コンカフェ) w odniesieniu do różnych typów lokali[6].

Opis Edytuj

 
Pokojówki roznoszące ulotki w Akihabarze w Tokio

Tradycyjnym obrazem kawiarenek z pokojówkami jest Akihabara w Tokio, słynąca ze sklepów z elektroniką oraz mangą i anime. Akihabara jest domem dla kilku kawiarni tematycznych, w tym kawiarenek z pokojówkami, które są odwiedzane przez otaku. Jednak wraz ze wzrostem zainteresowania mediów, kawiarnie te stały się również atrakcjami turystycznymi i nie są już gorącymi punktami otaku. W rezultacie czas oczekiwania w godzinach szczytu może wynosić nawet dwie godziny[7]. Placówki te wykorzystują również nowy japoński trend na alternatywne formy intymności[8]. Historycznie rzecz biorąc, od czasu japońskiego krachu gospodarczego w latach 90. idee dotyczące intymności zmieniły się w kierunku bardziej indywidualistycznego podejścia[7].

Historia Edytuj

 
Promocja kawiarenki z pokojówkami na ulicach Akihabary

Kawiarenki z pokojówkami mają długą historię, z pierwowzorem restauracji „Café Lion” założonej w Ginza w Tokio przez Ueno Seiyokena pod koniec okresu Meiji w 1911 roku[3][9].

W marcu 2001 roku w dzielnicy Akihabara otwarto pierwszą na świecie kawiarenkę z pokojówkami, „Cure Maid Café”[10].

W grudniu 2005 r. sekcja kelnerska „Perfect Maid Manifesto” z @Home Café (obecnie At Home Café) w Akihabarze została nominowana do kategorii „Moe~” w konkursie You-Can Buzzword Awards[11][12].

Pod koniec 2011 roku w dzielnicy Akihabara istniały 132 kawiarnie i lokale z pokojówkami. Do tej pory otwarto 282, z czego 150 zostało zamkniętych, co stanowi ponad połowę wszystkich lokali z pokojówkami otwartych w ciągu ostatniej dekady[13].

Nocne lokale Edytuj

Ponieważ konkurencja między kawiarniami nasila się, niektóre z nich oferują unikalne usługi w celu przyciągnięcia klientów[14]. Oprócz istniejących kawiarni z pokojówkami istnieją również lokale w stylu kabaretowym, które podkreślają komunikację jako część ich pozycjonowania[15].

Wraz z zaostrzeniem ustawy o działalności rozrywkowej, niektóre lokale przenoszą się z Shinjuku i Ueno do Akihabary, gdzie przepisy są mniej rygorystyczne. Pojawiły się tam kabarety w stylu Maid café i kluby świadczące usługi seksualne[3].

Pracownice Edytuj

 
Pokojówka roznosząca ulotki w deszczowy dzień

Pracownice kawiarenek to głównie młode kobiety w wieku od 18 do 20 lat. Zwykle zarabiają minimalną pensję w Japonii i zazwyczaj mieszkają ze swoimi rodzinami. Same pokojówki często lubią kulturę otaku, taką jak anime i manga, i nawiązują więzi ze swoimi klientami. Praca pokojówki (kelnerki) nie jest jednak dla tych kobiet karierą, a raczej sposobem na przerwę przed podjęciem pełnoetatowej pracy. Wbrew powszechnemu przekonaniu, same pokojówki lubią swoją pracę, ponieważ mają możliwość wyrażania siebie i odkrywania alternatywnego świata postaci kawiarni wraz z klientami. Wciąż jednak pozostają problemy związane z zachowaniem klientów poza miejscem pracy[7]. Chociaż w kawiarenkach obowiązują surowe zasady mające na celu zapobieganie zakłóceniom porządku, ale niektórzy klienci łamią te zasady i próbują nawiązać kontakt poza miejscem pracy, powodując dyskomfort pokojówek[7][8]. Utrzymanie określonego wizerunku i tożsamości jest również kluczem do zachowania elementu fantazji w takich placówkach. Oprócz surowych zasad dla klientów, pokojówki nie mogą również palić ani pić. Nie mogą także spędzać czasu z innymi mężczyznami w Akihabarze. W ten sposób pokojówki mogą zachować pewną tożsamość dla swoich i potencjalnych klientów. Kiedy ich kariera jako pokojówki dobiega końca, niektóre z nich decydują się na pracę dla agencji korporacyjnej stojącej za kawiarnią, czy to z powodu wieku, czy z wyboru. Na przykład jedna z prominentnych pokojówek w kawiarni „@home cafe” zmieniła swoją tożsamość jako pokojówka po wejściu na scenę randkową, decydując się na pracę w branży reklamowej[7].

Ubiór i wygląd Edytuj

Przykłady ubioru pokojówek
 
Ubiór wzorowany na francuską pokojówkę wraz z króliczymi uszami
 
Pokojówka w niebieskim stroju rozdająca ulotki przed stacją Akihabara
 
Pokojówka rozdająca ulotki reklamujące nową kawiarnię w dzielnicy Akihabara
 
Pokojówka promująca kawiarenkę z pokojówkami w dzielnicy Akihabara
 
Pokojówka pokazująca ulotkę w Akibaharze
 
Dwie pokojówki w różnych strojach rozdające ulotki

Kostiumy pokojówek różnią się w zależności od kawiarni, ale często opierają się na strojach francuskich pokojówek, składających się z sukienki, halki, fartuszka, pasujących akcesoriów do włosów (falbanki, kokardy itp.) i pończoch (podkolanówek). Często cosplayują również postacie z anime[16]. Czasami pracownice noszą zwierzęce uszy (królicze bądź kocie) do swoich strojów, aby dodać im atrakcyjności[8].

Z drugiej strony, w kawiarenkach z pokojówkami, które tworzą japońską atmosferę, kelnerki noszą tradycyjne japońskie stroje, takie jak te noszone przez kelnerki w okresach Meiji i Taishō[17].

Kelnerki w kawiarenkach z pokojówkami są często wybierane ze względu na swój wygląd, często są to młode, atrakcyjne i niewinnie wyglądające kobiety. Czasami są testowane pod kątem zdolności do pełnego wcielenia się w postać, którą odgrywają. Aby chronić fantazję cosplayu, mogą być zobowiązane umową do nieujawniania danych osobowych klientom, opuszczania ról swoich postaci lub pokazywania się klientom bez kostiumu[16].

Menu Edytuj

Przykłady dań serwowanych w kawiarence z pokojówkami
 
Deser serwowany w kawiarence z pokojówkami
 
Kurczaka z serem serwowany w jednej z kawiarenek
 
Sernik z napisem „Witaj w domu” serwowany w kawiarence z pokojówkami
 
„Naleśniki Kizuna AI” oferowane przez Cure Maid Café w Akihabarze
 
Zdjęcie omuraisu

Większość kawiarenek z pokojówkami oferuje menu podobne do typowej kawiarni. Klienci mogą zamówić kawę, inne napoje oraz różnorodne dania i desery. Jednak w kawiarenkach z pokojówkami kelnerki często dekorują przy stole zamówienia klientów atrakcyjnymi wzorami. Mogą polewać desery syropem lub Omuraisu, popularne danie łączące omlet z ryżem ketchupem, oprócz tego kelnerki mogą dodać cukier lub śmietankę do zamówionej przez klienta kawy. Takie usługi wzmacniają wizerunek kelnerek jako niewinnych, ale rozpieszczonych pokojówek. W zamian za usługi świadczone przez te pokojówki, ceny są zazwyczaj podwyższane[13][7].

Podczas przygotowywania tych dekoracyjnych deserów i przystawek kelnerki często zaczynają śpiewać, dzięki czemu zarówno doświadczenie, jak i jedzenie, które klienci mają otrzymać, wydają się bardziej „magiczne”[18].

Niektóre kawiarenki oferują również, za dodatkową opłatą, sesje zdjęciowe z pokojówkami (kelnerkami) (pokojówki same dodają wiadomości i ozdoby do gotowych zdjęć), opcję grania w gry karciane lub planszowe, papier, kamień, nożyce, a nawet usługi czyszczenia uszu oraz masaże stóp i pleców[19][20][21].

Oprócz kawiarenek z pokojówkami sąsiednie „restauracje cosplayowe” coraz częściej przybierają formę barów dla dziewcząt, z oryginalnymi koktajlami autorstwa pokojówek bądź członków, jakiejkolwiek obsady, w menu znajdują się napoje, które można im postawić[4]. Każdy lokal ma ustalone limity czasowe i zasady dotyczące minimalnych zamówień i opłat, aby zwiększyć rotację klientów[13].

Wydarzenia Edytuj

Kawiarenka z pokojówkami @home cafe
 
Wygląd zewnętrzny placówki
 
Wygląd zewnętrzny placówki
 
Wygląd zewnętrzny placówki
 
Jedna z zewnętrznych reklam

W niektórych przypadkach sam lokal jest wykorzystywany jako przestrzeń eventowa, w której prowadzone są rozmowy na żywo i mini live. Typowym przykładem takiego lokalu jest „めいどinじゃぱん” (Pokojówka w Japonii), który został otwarty 8 listopada 2005 r. i zamknięty 9 września 2007 roku. W skład występującej tam grupy wchodziły Iori Nomizu, która pojawiła się w dramie Densha Otoko, oraz idolka Akiba-kei Himeko Sakuragawa, która później zadebiutowała w wytwórni[22].

Etykieta i maniery wobec klienta Edytuj

Kiedy klient odwiedza kawiarenkę z pokojówkami, tworzy się tam uproszczona relacja pan-służąca, w której klient jest panem, a dziewczyna w stroju pokojówki jest służącą[3]. Kiedy klient wchodzi do kawiarenki, pokojówka wita go słowami „Witaj w domu, panie (pani)” (お帰りなさいませ、ご主人様 (お嬢様); Okaerinasaimase, goshujinsama (ojousama))[3][23][24].

Klientela Edytuj

Klienci
 
Pokojówka wręczająca ulotkę
 
Pokojówka wręczająca ulotki potencjalnym klientom
 
Wspólne zdjęcie zagranicznych turystów i pokojówki wykonane w kawiarence „@home cafe”
 
Wspólne zdjęcie pokojówki z klientem

Klienci kawiarenek są również zobowiązani do przestrzegania podstawowych zasad. Jedna z kawiarenek w Tokio opublikowała listę „10 zasad, których klienci powinni przestrzegać w kawiarenkach z pokojówkami”[25]. Na przykład, klienci nie mogą dotykać ciała pokojówki, prosić o jej osobiste dane kontaktowe lub naruszać jej prywatności (stalking). Jedną z ogólnych zasad dotyczących maid café jest zakaz fotografowania pokojówek i wnętrz kawiarni. Jednak za dodatkową opłatą można zrobić sobie zdjęcie z pokojówką, a w niektórych przypadkach pokojówka może własnoręcznie udekorować je[25][21]. Niektóre kawiarenki z pokojówkami pobierają opłatę godzinową[26]. Klientom przypomina się o tych zasadach, ponieważ na ścianach wejściowych często znajdują się plakaty z regulaminem obowiązującym w danym lokalu[8].

Porównanie z innymi placówkami Edytuj

Kawiarenki z pokojówkami nie oferują usług seksualnych, ale relacje między płciami przyczyniają się do popularności i przyjemności ich klientów. Badacze tacy jak Patrick Galbraith i Anne Allison doszli do wniosku, że kawiarenki z pokojówkami oferują zupełnie inne doświadczenia niż kluby hostess i inne miejsca[7]. Dlatego też wiele kawiarenek polega na stałych klientach, aby utrzymać stabilną działalność[27]. W zamian kawiarenki koncentrują się na zapewnieniu ucieczki od sfery domowej i zawodowej. Co więcej, według antropologów takich jak Anne Allison, kawiarenki z pokojówkami nie mają seksualnych i opiekuńczych niuansów w porównaniu do klubów z hostessami[7].

Kawiarenka z pokojówkami w filmach, dramach, mandze i anime Edytuj

Zobacz też Edytuj

Przypisy Edytuj

  1. 20 MEI JAPANSE MAID CAFÉS: PETTICOATS EN SCHORTJES. thesushitimes.com. [dostęp 2020-05-20].
  2. 昨今のメイドカフェ事情-「萌え萌えキュン」だけがコンカフェじゃない!?. nli-research.co.jp. [dostęp 2022-02-15].
  3. a b c d e 現代消費文化を覗く-あなたの知らないオタクの世界(3). nli-research.co.jp. [dostęp 2019-06-17].
  4. a b メイドカフェの「メイド」が悩む、時間外労働としての「SNS労働」. gendai.media. [dostęp 2021-08-06].
  5. “神社”や“学園”も…メイド喫茶から派生した異次元の世界『コンセプトカフェ』コロナ禍で倍増したワケ. tokai-tv.com. [dostęp 2022-06-21].
  6. 繁華街で異様に盛り上がるコンカフェ。コロナ禍でも新店が続々オープンするワケ. nikkan-spa.jp. [dostęp 2021-05-19].
  7. a b c d e f g h Maid in Japan: An Ethnographic Account of Alternative Intimacy. intersections.anu.edu.au. [dostęp 2011-02-25].
  8. a b c d Maids in Akihabara: Fantasy, Consumption, and Role-playing in Tokyo. hosei.repo.nii.ac.jp. [dostęp 2023-05-07].
  9. 人が集まる「つなぎ場」のつくり方 都市型茶室「6次元」の発想とは. kinokuniya.co.jp. [dostęp 2023-09-30].
  10. Maid Cafés - The Expanding Industry in Japan. uniorb.com. [dostęp 2006-06-15].
  11. 「萌え~」で流行語大賞受賞の現役メイド社長・hitomi、メイド服での東京五輪聖火ランナーに意欲!. minicine.jp. [dostęp 2014-08-17].
  12. “レジェンド”語る「メイドカフェ」の変遷 苦境乗り越え新たなカルチャーに. oricon.co.jp. [dostęp 2019-07-04].
  13. a b c 「メイドカフェが文化になるには」. president.jp. [dostęp 2013-04-02].
  14. Tokyo's best maid cafes. cnngo.com. [dostęp 2009-11-15].
  15. “メイドさん”の現在と未来. itmedia.co.jp. [dostęp 2007-05-03].
  16. a b Moe Exploring Virtual Potential in Post-Millennial Japan. japanesestudies.org.uk. [dostęp 2009-10-31].
  17. 【トレビアン】明治時代の和風メイド喫茶『cafe 鹿鳴館』が秋葉原にオープン!. news.livedoor.com. [dostęp 2008-11-14].
  18. The Latest Information about Maid Cafes in Japan. tsunagujapan.com. [dostęp 2020-09-09].
  19. Maid Café’s In Japan. curiosite.es. [dostęp 2008-10-21].
  20. Hang Out In Nerd Paradise (With Maids!). kotaku.com. [dostęp 2011-02-04].
  21. a b What It's Like Inside a Japanese Maid Cafe. matadornetwork.com. [dostęp 2014-05-30].
  22. 『メイド喫茶で会いましょう』、94頁。 („Spotkajmy się w kawiarence z pokojówkami”, s. 94.)
  23. 「お帰りなさいませ、ご主人様」 心をつかむ英語. nikkei.com. [dostęp 2017-01-31].
  24. 「いとみち」聖地紀行…青森度100%映画、ロケ地を訪ねて. yomiuri.co.jp. [dostęp 2021-07-22].
  25. a b Maid Cafe Code of Conduct Chastises Creepy Clients. inventorspot.com. [dostęp 2014-01-14].
  26. Japan Maid Cafes: Everything to Know Before You Go to a Maid Cafe in Japan!. livejapan.com. [dostęp 2021-02-04].
  27. Otaku and the struggle for imagination in Japan. dukeupress.edu. [dostęp 2023-06-09].